Steeds meer binnensteden zijn autovrij en overal in Nederland en België zijn extra fietspaden aangelegd. Veel mensen hebben de auto ingeruild voor een e-bike of fiets zonder ondersteuning. Maar het aantal vakmensen dat deze voertuigen kan repareren is niet gegroeid. Om een groot tekort aan opgeleid personeel in fietsenzaken te voorkomen, wil de Tweewieler Academy in Nieuwegein onder andere zij-instromers vakkennis en vaardigheden bijbrengen. BikesBusiness bracht een bezoek aan de Tweewieler Academy.
Tekst:Rosanne de Boer, foto’s: Rosanne de Boer, Innovam
De Tweewieler Academy is onderdeel van Innovam. In 1949 richtte Bovag Stichting VAM op, het opleidingsinstituut voor motorvoertuigen en tweewielers dat later Innovam ging heten. De hoofdlocatie is in Nieuwegein en de nevenvestigingen in Middelburg, Zwolle en Roermond. In de leslokalen staan enkele e-bikes, e-scooters en LEV’s (lichte elektrische voertuigen) opgesteld. Er zijn ophangsystemen waarmee de voertuigen ophoog gebracht worden. In de lokalen staan ook tafels en stoelen en een digiboard. Er wordt zowel theorie- als praktijkles gegeven. Docent Mike Jansen vertelt dat er bewust voor deze combinatie is gekozen om flexibel om te kunnen gaan met de theorie- en praktijkmomenten op een lesdag. De Tweewieler Academy geeft zowel eendaagse trainingen als cursussen met meerdere lesdagen. Zo zijn er trainingen voor zij-instromers en middelbaar beroepsonderwijs. Op www.tweewieleracademy.nl is het brede aanbod te zien. Hier staat bijvoorbeeld ‘veilig werken aan elektronische voertuigen basis’ bij, maar ook ‘accutechniek en diagnose tweewielers’. Naast deze en andere trainingen over elektrotechniek zijn er ook opleidingen die de focus leggen op de fietsmechaniek. Denk aan: reparatie en afstelling versnellingen, reparatie van de wielen, reparatie en onderhoud van de remsystemen en veersystemen.
Ongeschoold personeel
Jansen die al 10 jaar in dienst is van de Tweewieler Academy vertelt dat er de laatste jaren zeker meer vraag is naar bijscholing in elektrotechniek. “De e-bike heeft de laatste jaren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Met deze fiets is er een brok elektrotechniek bijgekomen in de branche.” Door de grote opkomst van elektronische tweewielers moeten fietstechnici over nieuwe kennis en vaardigheden beschikken. Persvoorlichter Robbert Jan van den Berg knikt. “Bij fietsenzaken werkt veel personeel zonder opleiding. Er zijn, anders dan bij garages die APK aanbieden, geen opleidingseisen. Degenen die wel een vakopleiding hebben, deden deze vaak voor de e-bike zijn intrede deed en hebben geen kennis opgedaan van de elektrotechniek. Het gevolg is dat accu’s en motors van e-bikes met problemen vaak worden vervangen. De kennis om het probleem vast te stellen is lang niet altijd aanwezig. Als Tweewieler Academy bieden we opleidingen in de werking en toepassingen van de elektrotechniek. Fietstechnici leren de oorzaak van een probleem van een niet of matig functionerende accu vaststellen. Merken als Shimano bieden fietsenzaken vaak wel bijscholing bij nieuwe ontwikkelingen, maar geen uitleg over de basis van de elektrotechniek. Wij geven merkonafhankelijk onderwijs.”
Accu
Het valt hem op dat door de ontwikkeling van de e-bike er een versmelting is ontstaan tussen de elektrische auto
en fiets: “Er zijn veel overeenkomsten.” Jansen vertelt dat fietstechnici die een training bij de Tweewieler Academy krijgen bijvoorbeeld meer horen over de NEN9140-regeling. “E-bikes zitten qua accuspanning vaak nog in de veilige zone. Toch brengen deze accu’s gevaren met zich mee. Accuspanningen kunnen zo maar oplopen. Denk ook aan de brandveiligheid van lithium- ion accu’s. Het wordt afgeraden om in accu’s onder spanning te werken. We raden ook af om accu’s zelf uit elkaar te halen in de eigen werkplaats. We leren fietstechnici hoe ze een diagnose stellen en bepalen hoe veilig de accu nog is. Stibat haalt accu’s op en kan ze verantwoord afvoeren en verwerken. Als ze nog veilig zijn, kunnen ze naar een erkend revisiebedrijf gebracht worden.”
Actieve rol
“De vraag naar de opleidingen is vrij groot, maar er zijn geen wachtlijsten”, vertelt Jansen. “Besef dat er ook een personeelstekort in de fietsenbranche is. De ontwikkeling van de branche zorgt ervoor dat we mensen te kort komen. Door de vergrijzing zullen er in de komende jaren veel mensen uitstromen.” Als opleidingsinstituut wil de Tweewieler Academy een actieve rol innemen door bijvoorbeeld open dagen te organiseren en zij-instromers te stimuleren hun vakkennis te verbreden. Ook ondernemers wil het instituut uitdagen om zelf initiatief te nemen om goed personeel te vinden en eventueel verder op te laten leiden. Jansen: “Een vacature plaatsen en wachten tot geïnteresseerden daarop reageren, is in deze tijd niet voldoende.” Een aantal bedrijven is al heel actief en biedt zelf scholing aan in samenwerking met de Tweewieler Academy. “Denk aan Dekkers Tweewielers in Wanssum (Noord-Limburg). Zij-instromers krijgen daar op mbo-niveau 2 en 3 een eigen opleidingsdag in samenwerking met ons. Ook Mantel die onder andere in Arnhem zit, laat eigen personeel die nog geen technische vaardigheden heeft via ons opleiden.” Van den Berg voegt daaraan toe: “Maar dit is wel vooral voor de grote jongens. De fietsenzaak op de hoek van de straat kan dat niet doen.” Jansen vult aan: “Maar daarvoor bestaan onze bedrijfsscholen in Nieuwegein en Middelburg.” “Maatwerk vinden we heel belangrijk in ons aanbod”, vervolgt Jansen. “We kijken naar de behoefte van de klant en passen daarop ons aanbod aan.” De Tweewieler Academy biedt niet alleen opleidingen in de fietsmechaniek en elektrotechniek. Geïnteresseerden kunnen zich bijvoorbeeld ook inschrijven voor ‘klantcontact en verkoop niveau 3’ of hun kennis op het gebied van bedrijfsvoering uitbreiden.
